Τις περισσότερες φορές θα συναντήσετε εικόνα που είναι σε καμβά και θα ακούσετε και «λάδι σε καμβά», όταν πρόκειται για ζωγραφική, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως αυτή είναι η μόνη πιθανή επιφάνεια για λαδομπογιές και ακρυλικά χρώματα. Η αλήθεια είναι πως είναι η πιο δημοφιλής, λόγω της διάρκειας και της ανθεκτικότητάς της, της ευκολίας στη μετακίνηση και την έκθεση. Ωστόσο, στους καλλιτέχνες ανήκουν και ορισμένοι των οποίων ο τρόπος εργασίας απαιτεί διαφορετική επιφάνεια, υπάρχουν εκείνοι για τις ιδέες των οποίων δεν είναι αρκετή η επίπεδη επιφάνεια απλού σχήματος, ενώ κάποιοι απλά θέλουν να δημιουργούν έργα τα οποία ξεχωρίζουν λόγω των ασυνήθιστων υλικών.
Ανεξάρτητα από το πάνω σε τι βρίσκεται, μια εικόνα έχει την αποστολή να διαρκέσει. Προκειμένου να διασφαλίσουμε τη διάρκεια αυτή, είναι σημαντικό να φροντίσουμε για όλους τους κανόνες, όχι μόνο σχετικά με τη ζωγραφική, αλλά εκείνο που θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο σημαντικό να τηρηθεί είναι οι κανόνες για την προετοιμασία της επιφάνειας και το ποια επιφάνεια είναι κατάλληλη να γεννηθεί πάνω της μία εικόνα. Μια επιφάνεια που έχει προετοιμαστεί με λάθος τρόπο μπορεί να οδηγήσει σε μικρά προβλήματα, όπως το να γίνει το χρώμα ματ, κάτι που είναι αποτέλεσμα της ιδιαίτερα απορροφητικής επιφάνειας και θα το παρατηρήσετε ήδη κατά τη διάρκεια της εργασίας, αλλά μπορεί και να οδηγήσει σε ρωγμές και ξεφλούδισμα των στρώσεων χρώματος, κάτι που είναι σοβαρό πρόβλημα και δεν θα μπορέσετε να το λύσετε με απλό τρόπο. Ακόμη πιο πιθανό είναι να μην εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ζωγραφικής, αλλά να σας επιτρέψει να ολοκληρώσετε την εικόνα και να εμφανιστεί μετά από μερικούς μήνες, ή ακόμη και χρόνια.
Ζωγραφική σε ξύλο
Ότι μεταξύ σας υπάρχουν ακριβώς εκείνοι που θα ήθελαν να πειραματιστούν, να βγουν από τα κλισέ και να ζωγραφίσουν πάνω σε καπάκια ξύλινων κουτιών, σε φελιζόλ ή σε πέτρα, ενώ δεν είναι σίγουροι αν αυτό είναι εντάξει και ποιο υλικό χρειάζεται ποια προετοιμασία, το ξέρουμε με σιγουριά επειδή μας έχετε γράψει για αυτό. Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στις ερωτήσεις σας και παράλληλα να σας υπενθυμίσουμε μερικά σημαντικά βήματα κατά την επιλογή και την προετοιμασία της ζωγραφικής επιφάνειας. Μετά από τον καμβά, ο πιο δημοφιλής φορέας της εικόνας είναι ακριβώς το ξύλο, άρα αξίζει τη μεγαλύτερη προσοχή και σήμερα θα είναι το θέμα μας.
Η ξύλινη επιφάνεια μπορεί να υπάρξει σε διάφορες μορφές - ως σανίδα από γεμάτο ξύλο ή σε εναλλακτική μορφή από μοριοσανίδα, κόντρα πλακέ και MDF, τα οποία μπορείτε να τα βρείτε πιο εύκολα και είναι οικονομικά πιο προσιτά. Επίσης, φορέας της εικόνας σας μπορεί να είναι ξύλινη σανίδα που είναι ανεξάρτητη ή η εικόνα να είναι μέρος επίπλου (συχνά ζωγραφίζονται καπάκια ξύλινων κουτιών, ρολόγια και καρέκλες). Πρώτα απ’ όλα, το ξύλο πρέπει να το επιλέξετε έξυπνα – αν θέλετε να ζωγραφίσετε σε κλασική σανίδα, εκείνη πρέπει να είναι στεγνή και καλό είναι να έχει συσταθεί με ιδιαίτερη τεχνική από περισσότερα κομμάτια για να μην λυγίζει με τον καιρό. Τέτοιες σανίδες στην αγορά θα τις βρείτε κυρίως ως σανίδες για αγιογραφίες.
Όταν έχετε τις απαραίτητες διαστάσεις, το καλύτερο είναι πάνω από το ξύλο ή κάποιο από τα υλικά να κολλήσετε κομμάτι ξεθωρισμένου λινού/βαμβακερού υφάσματος με κόλλα για ξύλο ή με κάποιο από τα ακρυλικά τζελ μέσα, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία να μην μείνουν παγιδευμένες μεταξύ του ξύλου και του υφάσματος φυσαλίδες αέρα. Κολλώντας το ύφασμα διασφαλίσατε τη σταθερότητα της επιφάνειας και αποφύγατε τις πιθανές ρωγμές χρώματος κατά τις αλλαγές στο ξύλο. Το ύφασμα που κολλήσατε, αφού στεγνώσει, μπορείτε να το αντιμετωπίζετε όπως έναν τελαρωμένο καμβά – επικαλύψτε το με στρώση woodfix ή ακρυλικού συνδετικού, και ύστερα απλώστε μερικές στρώσεις primer/gesso, αφήνοντας την καθεμία να στεγνώσει πριν από την εφαρμογή της επόμενης και τρίβοντάς την με λεπτό γυαλόχαρτο, αν θέλετε ιδιαίτερα λεία επιφάνεια. Σε επιφάνεια προετοιμασμένη με τέτοιο τρόπο μπορείτε να ζωγραφίσετε με τέμπερα, ακρυλικά χρώματα και λαδομπογιές.
Διακόσμηση ξύλινων επιφανειών
Φυσικά, όταν θέλετε να ζωγραφίσετε πάνω σε μέρη ξύλινων επίπλων το ύφασμα δεν μπορεί να είναι λύση. Σε αυτές τις περιπτώσεις ούτε είναι απαραίτητο διότι συνήθως ζωγραφίζονται μικρότερες επιφάνειες ή τα έγχρωμα κομμάτια εμφανίζονται εν μέρει. Εκείνο στο οποίο πρέπει να δωθεί προσοχή σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το ίδιο το ξύλο.
Αφού συχνά θέλουμε να διακοσμίσουμε κάποιο παλιό έπιπλο, το πρώτο βήμα στην προετοιμασία της ξύλινης επιφάνειας στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε να είναι να ελέγξουμε αν έχει μούχλα και να την αφαιρέσουμε με οινόπνευμα ή ξύδι. Επίσης, ελέγξτε αν υπάρχουν στρώσεις παλαιών χρωμάτων που έχουν ρωγμές και ξεφλουδίζουν – αυτές θα έπρεπε να τις αφαιρέσετε με μεγαλύτερη προσοχή με σπάτουλα, επειδή αργά ή γρήγορα θα βγουν, άρα μην διακινδυνεύετε μέσα σε ορισμένο διάστημα να βγει με αυτές και μέρος της ζωγραφισμένης διακόσμησής σας, για την οποία διαθέσατε χρόνο και ενέργεια. Ύστερα θα έπρεπε να περάσετε με γυαλόχαρτο όλη την επιφάνεια, για να λειανθούν οι μεταβάσεις ανάμεσα στα μέρη όπου ακόμη υπάρχει χρώμα και σε εκείνα που το χρώμα έχει φύγει, και έπειτα είναι απαραίτητο να αφαιρεθεί όλη η σκόνη με βούρτσα ή με διάλυμα νερού και απορρυπαντικού, αν οι στρώσεις είναι πιο σοβαρές.
Όταν μποστά σας έχετε μια καθαρή και εντελώς στεγνή ξύλινη επιφάνεια πρέπει να ελέγξετε αν το ξύλο έχει νωρίτερα υποβληθεί ορισμένη επεξεργασία, αν υπάρχουν στρώσεις χρώματος ή βερνικιού και αν τα χρώματα αυτά είναι σε ακρυλική βάση ή σε βάση ελαίου και διαλυτικού. Καθοδηγηθείτε από τον κανόνα πως πάνω από ακρυλικά χρώματα μπορείτε να ζωγραφίσετε με οποιαδήποτε άλλα χρώματα, αλλά πάνω από χρώματα με βάση ελαίου δεν συνιστάται να εφαρμόζετε προϊόντα με ακρυλική ή υδάτινη βάση, επειδή μπορούν να ξεφλουδίζουν. Εάν παλιά χρώματα δεν υπάρχουν, μπορείτε ήδη να αρχίσετε με τη ζωγραφική με ακρυλικά χρώματα – δεν χρειάζεται να καλύψετε την επιφάνεια με primer αν θέλετε να κρατήσετε ορατό το χρώμα και τη μορφή του ίδιου του ξύλου, αλλά πρέπει να την προστατέψετε με βερνίκι στο τέλος. Η δεύτερη δυνατότητα είναι να εφαρμόσετε primer σε μία ή μερικές στρώσεις (το οποίο εξαρτάται από την καλυπτικότητα του χρώματος και από το πόσο λεία θέλετε να είναι η επιφάνεια), και ύστερα μπορείτε να εφαρμόσετε το ακρυλικό χρώμα στην απόχρωση που σας χρειάζεται και να ζωγραφίσετε με λαδομπογιές ή με ακρυλικά χρώματα.
